حمل و نقل حدود 30 درصد از انتشار کربن جهانی را تشکیل می دهد و 72 درصد از این انتشارات از حمل و نقل جاده ای، از خودروها، کامیون ها، کامیون ها، اتوبوس ها و سایر وسایل نقلیه جاده ای ناشی می شود.
وقتی وسایل نقلیه بنزین ساخته شده از سوخت های فسیلی را می سوزانند، آلاینده هایی به شکل دی اکسید نیتروژن، دی اکسید کربن، هیدروکربن ها، اکسیدهای گوگرد و ذرات معلق را مستقیماً در هوا آزاد می کنند. آلاینده های ناشی از این نوع انتشارات با اثرات منفی بر سلامت انسان (به ویژه زمانی که در مدت زمان طولانی یا در غلظت های بالا در معرض قرار می گیرند) و همچنین تغییرات آب و هوا و مسائل زیست محیطی مرتبط هستند.
با توجه به اینکه حمل‌ونقل جاده‌ای درصد زیادی از انتشار گازهای گلخانه‌ای را ایجاد می‌کند، بسیار مهم است که رانندگان تمام تلاش خود را برای کاهش ردپای کربن و باقی آلاینده ها انجام دهند. اگر به دلیل کار، ملاقات با خانواده یا دلایل دیگر نیاز به داشتن ماشین دارید، باز هم می توانید اثرات گلخانه های آن را کم تر کنید. کارهای زیادی وجود دارد که می توانید برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای خود انجام دهید، از رانندگی موثرتر سوخت گرفته تا تغییر به خودروهای هیبریدی یا الکتریکی.
آلودگی هوا به معنای واقعی بوی بدی می دهد و خودروها عامل اصلی آن هستند. یک خودروی سواری معمولی حدود 4.6 تن دی اکسید کربن در سال منتشر می کند.
سه نوع اصلی آلاینده هوا وجود دارد: مونوکسید کربن، دی اکسید نیتروژن و ذرات معلق. غیر از خودروهای برقی، وسیله نقلیه شما هر بار که کار می کند هوا را آلوده می کند. و این آلودگی نه تنها از بین نمی رود بلکه در جو باقی می ماند و مشکلاتی برای سلامتی هم برای مردم و هم برای کره زمین ایجاد می کند.
اما این آلاینده ها دقیقا چه هستند و رانندگی با خودرو چقدر مضر است؟
سه آلاینده اصلی خودروها
سه آلاینده اصلی که از خودروها به وجود می آید:
ذرات معلق
که به عنوان آلودگی ذرات نیز شناخته می شوند، به مخلوطی از ذرات جامد و قطرات مایع موجود در هوا که در ایجاد مه اتمسفر نقش دارند اطلاق می شود که به اندازه کافی کوچک هستند که قابل استنشاق هستند می توانند به ریه های شما آسیب بزنند و وارد جریان خون شما شوند و باعث مشکلات سلامتی در انسان و حیوانات می شوند. بیشتر این ذرات در اتمسفر در نتیجه واکنش بین مواد شیمیایی مانند دی اکسید گوگرد و اکسیدهای نیتروژن ساطع شده از اتومبیل ها تشکیل می شوند.
با توجه به اندازه این ذرات، آنها می توانند قبل از استقرار در خشکی یا آب در فواصل طولانی توسط باد حرکت کنند، آب ها را اسیدی تر کنند، تعادل مواد مغذی را در خاک تغییر دهند، به تنوع اکوسیستم های حساس آسیب بزنند، و حتی باعث اسیدی شدن باران ها شوند.
مونوکسید کربن (CO)
خودروها هنگام سوزاندن سوخت، مونوکسید کربن منتشر می کنند. تنفس هوا با غلظت بالای CO بر اندام های حیاتی مانند قلب و مغز تأثیر می گذارد. طبق گزارش آژانس حفاظت از محیط زیست، 95 درصد از کل انتشار CO در شهرها ممکن است از اگزوز وسایل نقلیه موتوری باشد.
آژانس حفاظت از محیط زیست تخمین می زند که 95 درصد مونوکسید کربن در شهرها از اگزوز وسایل نقلیه ناشی می شود!
دی اکسید نیتروژن (NO2)
هنگامی که سوخت خودروها می سوزد، نیتروژن و اکسیژن با یکدیگر واکنش داده و اکسیدهای نیتروژن (NOx) را تشکیل می دهند. دی اکسید نیتروژن NO2 از انتشار گازهای گلخانه ای از خودروها، کامیون ها، اتوبوس ها، نیروگاه ها و تجهیزات خارج از جاده تشکیل می شود. تنفس هوا با غلظت بالای NO2 می تواند بر سیستم تنفسی تأثیر بگذارد.
هنگامی که هیدروکربن ها و اکسیدهای نیتروژن در نور خورشید ترکیب می شوند، ازون تولید می کنند. در بالای جو، لایه ای از ازون از ما در برابر اشعه ماوراء بنفش خورشید محافظت می کند. هنگامی که سوراخ های لایه اوزون جو اجازه می دهد که ازن به زمین نزدیک شود، باعث ایجاد دود و مشکلات تنفسی می شود.
اعتقاد بر این است که آلاینده های هوای منتشر شده از خودروها باعث سرطان می شوند و به مشکلاتی مانند آسم، بیماری قلبی، نقص مادرزادی و سوزش چشم کمک می کنند.
گازهای گلخانه ای
انتشار دود از خودروها باعث افزایش سطح دی اکسید کربن و سایر گازهای گلخانه ای در جو می شود. در سطوح عادی وجود گازهای گلخانه ای مقداری از گرمای خورشید را در جو نگه می دارند و به گرم شدن زمین کمک می کنند. با این حال، بسیاری از دانشمندان بر این باورند که سوزاندن سوخت‌های فسیلی مانند بنزین باعث افزایش سطح گازهای گلخانه‌ای می‌شود.
افزایش سطح گازهای گلخانه ای عامل اصلی تغییرات آب و هوایی است. گرم شدن آب و هوا ، سیل، آتش‌سوزی و افزایش سطح اقیانوس‌ها همگی از اثرات آن هستند.
دانشمندان از ابزارهای پیچیده ای برای اندازه گیری غلظت مواد مضر در هوا استفاده می کنند، اما به سختی می توان گفت که دقیقا چند درصد از آلودگی هوا ناشی از خودروها است. بسیاری از فعالیت های انسانی دیگر نیز در آلودگی هوا نقش دارند. در واقع، تولید برق توسط نیروگاه‌های زغال‌سنگ و سایر منابع می‌تواند آلودگی بیشتری نسبت به اکثر خودروها ایجاد کند. همینطور زمانیکه خانه هایمان را با وسیله های غیر برقی گرم می کنیم بازهم باعث تولید گازهای گلخانه های شده ایم. حتی افرادی که رانندگی نمی‌کنند، هنگام خرید کالاها و خدماتی که در ساخت یا تحویل آن ها سوخت به کار رفته است، باعث افزایش آلایندگی ها می شوند.
نقش خودروها در آلودگی هوا
سوزاندن سوخت‌های فسیلی، مانند بنزین و گازوئیل، گازهای گلخانه‌ای را آزاد می‌کند که در جو زمین ایجاد می‌شود و منجر به گرم شدن آب و هوا و رویدادهای شدید آب و هوایی می‌شود که می‌تواند جمعیت حیات وحش را جابجا کند، زیستگاه‌ها را نابود کند و به افزایش سطح اقیانوس‌ها کمک کند. آلودگی هوا همچنین می تواند بر کیفیت خاک و آب در محیط طبیعی تأثیر منفی بگذارد.
جدا از آنچه از لوله اگزوز خودرو شما خارج می شود، هزینه زیست محیطی استخراج سوخت های فسیلی نیز بالاست. ناگفته نماند، ساخت وسایل نقلیه از تولید موادی مانند پلاستیک، رنگ و لاستیک می تواند قبل از اینکه خودروها حتی به جاده برسند باعث آلودگی هوا می شود.
یک وسیله نقلیه مسافربری معمولی مسئول انتشار حدود 4.6 متریک تن دی اکسید کربن در سال است. که به حدود 404 گرم در هر 1600 کیلومتر تجزیه می شود و در همین یک مورد تاثیر خودروها بر آلودگی هوا کاملا مشخص است.
انتشار گازهای گلخانه ای نیز شامل متان و اکسید نیتروژن است. در حالی که اینها در مقادیر بسیار کمتر از دی اکسید کربن وجود دارند، اما همچنان مضر هستند زیرا عوامل بزرگی در تغییرات آب و هوایی هستند.
و مشکل فقط موتور ماشین نیست، وقتی باک بنزین خود را پر می کنید، بخارهایی که خارج می شوند باعث آلودگی هوا می شوند. همچنین نشتی سیستم تهویه مطبوع نه تنها دردسرساز است، بلکه باعث انتشار هیدروفلوئوروکربن نیز می شود که یکی از عوامل ایجاد گازهای گلخانه ای و تغییرات آب و هوایی است.
همه خودروها نیز به یک اندازه آلودگی ندارند. تحقیقات نشان داده که در میان گروهی از خودروها، تنها 25 درصد از آنها مسئول تقریباً 90 درصد آلودگی تولید شده بودند.
اثرات آلودگی هوا توسط خودروها
آلودگی هوا در بسیاری از زمینه ها خسارت وارد می کند و برای محیط زیست، برای انسان‌ها و سایر موجوداتی که ما با آنها در این سیاره شریک هستیم مضر است.
بر اساس آخرین تحقیقات بین المللی، آلودگی هوا در سال ٢٠١٩ موجب مرگ ۶.۶۷ میلیون نفر از مردم دنیا شده است. آلودگی هوا از عوامل خاموش مرگ و میر و آسیب جدی به سلامت انسان ها در سراسر جهان است.
۵۴ درصد مرگ‌های زودرس به دلیل بیماری «ایسکمیک قلبی» و سکته مغزی است که آلودگی هوا نقش مهمی در آن دارد. هفت درصد از مرگ و میر زودرس ناشی از سرطان ریه و ۱۹ درصد مرگ و میرهای زودرس ناشی از بیماری مزمن انسداد ریوی مربوط به آلودگی هوا در فضای آزاد است.
افزایش سطح آلودگی هوا می تواند باعث
- نرخ بالای سرطان و نقایص مادرزادی
- نرخ بالای آسم و بیماری قلبی
- تحریک چشم و ریه
شود و فقط انسان ها نیستند که از اثرات آلودگی هوا رنج می برند. مطالعات متعدد نشان داده است که آلودگی هوا برای حیوانات، حیات گیاهان و اقیانوس ها مضر است.
روش هایی برای کاهش آلایندگی خودروها
کاهش آلایندگی های خودرو برای محیط زیست بسیار الزامی است و علاوه بر آن خودرویی سبز علاوه بر کاهش مصرف سوخت، از نظر عملکردی نیز بسیار بهتر عمل می کند.
از تمیز کننده سیستم سوخت استفاده کنید
با بالا رفتن سن خودرو، رسوبات مضری در موتور خودرو ایجاد می شود که باعث کاهش راندمان و افزایش انتشار گازهای گلخانه ای می شود. افزودن یک ماده پاک کننده به سیستم سوخت به حذف رسوبات و کاهش انتشار گازهای گلخانه ای کمک می کند.
از سوخت با کیفیت استفاده کنید
اگر بنزین با درجه کیفی مناسب به سیلندر موتور راه پیدا نکند، آنگاه کیفیت احتراق و انرژی حاصل از سوختن بنزین درون موتور به اندازه زمانی که خودرو از سوخت مرغوب استفاده می‌کند، نخواهد بود. درنتیجه توان خروجی پیشرانه کاهش می‌یابد و خودرو دچار افت شتاب و قدرت خواهد شد.
همچنین وقتی بنزین بی کیفیت باشد، احتمال سوختن ناقص آن هم وجود دارد و درنتیجه دوده‌های بیشتری درون موتور شکل خواهد گرفت. این دوده‌ها میتوانند محفظه احتراق و به‌ویژه سر شمع‌ها را کثیف کرده و موجب افت کیفیت و کارایی موتور شوند.
سوخت های با کیفیت حاوی مواد پاک کننده فعال برای حذف کثیفی از موتور هستند که باید بازده سوخت را بهبود بخشد و آلاینده ها را کاهش دهد.
روغن موتور را به صورت منظم تعویض کنید
روغن موتور رگ حیاتی وسیله نقلیه شماست و وظیفه روغن کاری، تمیز کردن، خنک کردن و جلوگیری از سایش قطعات موتور را برعهده دارد. روغن موتور باید در فواصل زمانی معین عوض شود تا خودروی شما در راندمان بهینه کار کند.
در ویدیو زیر زمان تعویض روغن موتور و دلایل آن توضیح داده شده است.
پیشنهاد می کنیم مقاله روش های افزایش طول عمر موتور خودرو را نیز مطالعه کنید.
فیلتر هوا را عوض کنید
فیلتر هوا وظیفه‌ی پاک کردن هوای ارسالی به موتور را از هرگونه گردوخاک و ذرات خارجی دارد. فیلتر هوا باید کیفیت بالایی داشته باشد تا هوای مورد نیاز بدون آلودگی به موتور برسد و سپس با سوخت ترکیب شده و عمل احتراق اتفاق بیفتد. هوایی که با گردوخاک و آلودگی به موتور برسد، علاوه بر کاهش کارایی پیشرانه، احتمال خرابی قطعات را هم بالا می‌برد.
هنگامی که فیلتر هوا مسدود می شود، جریان هوا به موتور کاهش می یابد، که می تواند منجر به مشکلات زیادی شود. در صورتیکه هوای کافی به موتور نرسد، عمل احتراق به درستی انجام نمی شود و باعث ایجاد رسوبات و آلایندگی شده که سایش و فرسودگی قطعات را فراهم می کند.
باز هم، فواصل سرویس توصیه شده را برای زمان بهینه برای تعویض فیلتر بررسی کنید، اما اگر در محیط پر گرد و غبار زندگی می کنید، احتمالا فواصل تعویض فیلتر هوا کوتاه تر خواهد بود.
فشار باد لاستیک خودرو را بررسی کنید
تایرها میتوانند در شرایط نرمال، 1 Psi (یک پوند بر اینچ مربع) در هر ماه کاهش فشار باد داشته باشند. همچنین تایرها میتوانند به ازای هر 5 درجه ی سانتیگراد کاهش دمای محیط، معادل 1Psi کاهش فشار باد داشته باشند.
اما عوامل دیگری ممکن است نشت را تسریع کنند. فشار کم لاستیک باعث افزایش مصرف سوخت و انتشار CO2 می شود، به طوری که لاستیکی که 20 درصد از باد خود را از دست داده باشد باعث افزایش 20 درصدی مصرف سوخت خودرو خواهد شد.
فشار تایر خود را مطابق با توصیه های سازنده یا حداقل یک بار در ماه بررسی کنید. در هنگام تعویض تایر سعی کنید لاستیکی را انتخاب کنید که مقاومت غلتشی پایینی داشته باشد.
زمانی که پدال گاز را فشار می‌دهید، در حقیقت انرژی را به خودرو انتقال داده‌اید که این انرژی سبب چرخش لاستیک‌ها و در نهایت منجر به حرکت خودرو می‌شود. تمام نیروهای مورد نیاز برای شتاب‌گیری، ترمزگیری و حرکت پیچشی خودرو از طریق سطح تماس به جاده منتقل می‌شود. تغییر شکل تایر در سطح تماس باعث جذب ناهمواری‌های جاده نیز می‌شود. خودرو باید بر بسیاری از عوامل که مانع از حرکت رو به جلو آن می شود غلبه کند، که یکی از این عوامل مقاومت غلطشی تایر است. انرژی‌ای که خودرو نیاز دارد برای حرکت با سرعت ثابت یا افزایش سرعت، مقاومت غلتشی نام دارد. یکی از اصلی‌ترین عواملی که روی مقاومت غلطشی تاثیر می‌گذارد، پسماند نام دارد. پسماند درواقع همان انرژی‌ای است که لاستیک با چرخش روی زمین مصرف می‌کند. زمانی که خودرو بر این انرژی غلبه می‌کند، مصرف سوخت بیشتری نیاز دارد. برای عملکرد بهتر مقاومت غلطشی باید عمق آج تایر کم باشد، که این عمل سبب کاهش دوام تایر و ساییده شدن بیشتر لاستیک می‌شود
خودرو را در حالت بیکار روشن نگذارید
حالت بیکار زمانی است که خودرو را در پارک یا پشت چراغ قرمز و یا ترافیک بدون حرکت روشن نگه داشته اید. برخلاف تصور عمومی، 10 ثانیه در حالت بیکار، سوخت بیشتری نسبت به استارت مجدد هدر می دهد.
همچنین در هنگام روشن کردن خودرو لازم نیست زمانی را صرف گرم کردن موتور کنید، گرم کردن خودرو به صورت درجا باعث می‌شود که مقدار زیادی سوخت اضافی وارد محفظه احتراق شود و بخشی از آن به دیواره‌های سیلندر برسد و روغن موجود در پیستون‌ها را با خود بشوید. این روند به تدریج کاهش عمر موتور را به دنبال دارد.
برای مقابله با این مشکل می توانید بعد از روشن کردن خودرو بلافاصله به آرامی شروع به حرکت کنید.
سبک رانندگی خود را تغییر دهید
ایجاد تغییرات کوچک در سبک رانندگی می تواند تاثیر قابل توجهی بر میزان آلایندگی داشته باشد.
تعویض زودهنگام دنده، رانندگی در دورموتورهای پایین، کاهش سرعت به جای ترمزگیری باعث افزایش راندمان سوخت خودرو خواهد شد. رانندگی کارآمدتر را یاد بگیرید و از سرعت، شتاب سریع و ترمز تهاجمی اجتناب کنید.
از رانندگی غیر ضروری خودداری کنید
بدیهی است که خودرویی که روشن نشود آلایندگی هم تولید نخواهد کرد. سعی کنید تا جایی که ممکن است کمتر از خودروی شخصیتان استفاده کنید و برای رفت و آمدهای روزانه از دوچرخه و یا وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید.
برای استفاده از خودرو چند برنامه را برای انجام درنظر بگیرید تا کمتر نیاز به خارج کردن خودرو از خانه داشته باشید.
راندمان آیرودینامیک وسیله نقلیه خود را حفظ کنید
اگر باربند بر روی وسیله نقلیه خود نصب کرده اید باعث ایجاد مقاومت و افزایش انتشار گازهای خروجی از وسیله نقلیه شما می شود. در صورت عدم استفاده، بهتر است آن را از سقف خودرو حذف کنید.
