مراقبت از موتور خودرو یک امر ضروری است و شاید ساده ترین راه برای انجام این کار تعویض منظم روغن است. ضروری ترین چیزی که در سرویس خودرو استفاده می شود روغن موتور است. روغن موتور یکی از روان کننده های اصلی است که نقش مهمی در چرخه احتراق دارد. موتور را خنک نگه می دارد و از آب بندی صحیح رینگ های پیستون در موتور آی سی اطمینان حاصل می کند. روغن موتور رگ حیاتی ماشین شماست و بدون آن، موتور از کار می افتد. از تعویض منظم روغن غافل نشوید تا از خرابی فاجعه بار موتور جلوگیری کنید.
وظیفه روغن موتور چیست؟
نقش اصلی روغن موتور روانکاری قطعات متحرک موتور است. روغن باعث می شود قطعات به خوبی کار کنند و در عین حال اصطکاک و سایش اجزای موتور را به حداقل می رساند. وظیفه مهم دیگر روغن موتورخنک کاری موتور است. روغن موتور به عنوان یکی از بارزترین اجزاء سیستم خنک سازی ثانویه موتور خودرو شناخته می شود. با توجه به اینکه روغن موتور ضریب انتقال حرارت بسیار مناسبی را به خود اختصاص می دهد، می تواند در قسمت هایی از موتور که تحرک سریع و زیادی دارند و در هنگام فعالیت گرم می شوند، عملیات خنک کاری را به بهترین شکل انجام دهد.
این سیستم از اجزای زیر تشکیل شده است:
- مخزن روغن: جایی که روغن در آن ذخیره می شود
- کانال اصلی روغن: انتقال روغن از طریق موتور
- پمپ روغن: روغن را در حرکت نگه می دارد
- فیلتر روغن: قبل از پمپاژ روغن از داخل موتور، ناخالصی ها را از روغن خارج می کند
پمپ روغن یا اویل پمپ، روغن را از كارتل (ظرف روغن موتور) وارد كانال‌هاي روغنكاري مي‌كند تا به قطعات متحرك برسد. روغن با فشار اویل پمپ بین قطعات نفوذ می‌کند و یک لایه نازک روغن بین قطعات تشکیل می‌شود. این لایه نازک که “فیلم روغن” نامیده می‌شود از تماس قطعات با یکدیگر جلوگیری می‌کند.
علاوه بر این، روغن موتور همچنین دارای چندین ترکیب شیمیایی است که عملکرد آن را بهبود می بخشد و با حذف ناخالصی ها به تمیز نگه داشتن موتور کمک می کند.
مواد افزودنی رایج موجود در روغن موتور
بدون افزودنی های روغن، روغن موتور نمی تواند وظایف اساسی خود را انجام دهد. با این حال، روغن موتور ممکن است به دلیل عوامل متعددی فاقد مواد افزودنی مهم روغن باشد. انوا عافزودنی های رایج در روغن موتور:
- مهارکننده های کف برای جلوگیری از تشکیل کف و حباب در روغن
- بازدارنده های خوردگی برای محافظت در برابر زنگ زدگی با تشکیل یک لایه محافظ
- ضد یخ برای بهبود سیالیت روغن در دماهای سرد
- پخش کننده ها/آنتی اکسیدان ها برای جلوگیری از تشکیل و تجمع ناخالصی ها روی قطعات موتور
- مواد ضد سایش برای کمک به روانکاری فوری هنگام روشن شدن موتور و به حداقل رساندن سایش قطعات موتور که به ویژه در معرض آسیب هستند.
- بهبود دهنده های شاخص ویسکوزیته برای افزایش عملکرد روغن در دماهای شدید
پنچ عملکرد روغن موتور
روانکاری موتور
همانطور که روغن موتور به داخل موتور پمپ می شود، قسمت های داخلی متحرک آن را روغن کاری می کند و یک لایه لغزنده نازک روی سطح باقی می گذارد که به آن فیلم روغن می گویند. این لایه با به حداقل رساندن تماس بین اجزای موتور اصطکاک را کاهش می دهد. این امر باعث کاهش سایش موتور و برای قطعات موتور، افزایش طول عمر می شود.
آلاینده ها را حذف می کند
هر بار که موتور کار می کند محصولات جانبی و آلاینده هایی مانند ذرات فلزی، رسوبات دوده، اسیدها و گرد و غبار و کثیفی ایجاد می کند که می تواند باعث خرابی موتور شود. همانطور که روغن موتور در گردش است، این آلاینده ها را در خود معلق می کند و از تماس آنها با اجزای موتور و ایجاد آسیب جلوگیری می کند. این ویژگی در هنگام تولید به روغن موتور اضافه می شود و به آن توانایی تعلیق رسوبات و حفظ تمیزی داخلی موتور را می دهد.
دمای موتور را ثابت نگه می دارد
پس از روشن شدن موتور، گرم می شود و یکی از وظایف روغن موتور این است که این گرما را از بین ببرد و به جای دیگری منتقل کند. در واقع، روغن موتور تا 40 درصد از فرآیند خنک‌سازی موتور را بر عهده دارد. همچنین دما را ثابت نگه می دارد زیرا بر روی سطوح خنک تر از دمای 110 تا 130 درجه سانتیگراد جریان می یابد.
از خوردگی جلوگیری می کند
زمانی که موتور روشن است، روغن موتور یک پوشش روغنی بین اجزا تشکیل می دهد تا از آنها محافظت کند و از خوردگی جلوگیری کند. روغن موتورهای مدرن همچنین دارای مواد افزودنی هستند که از نظر شیمیایی خوردگی را خنثی می کنند.
عملکرد موتور را بهینه می کند
برای جلوگیری از نشتی و از دست دادن عملکرد موتور، روغن موتور فضاهای میکروسکوپی بین پیستون و سیلندر را برای بهینه سازی عملکرد موتور می‌بندد.
روغن موتور وظایف و عملکردهای دیگری هم دارد. به طور کلی
- روانکاری و کاهش اصطکاک
- انتقال حرارت
- جلوگیری از زنگ زدگی و خوردگی
- کمک به مهروموم رینگ پیستون به‌منظور جلوگیری از نشت گازهای درون سیلندر
- پاک کنندگی و معلق سازی
- آب بندی سیستم
- ضربه گیری
- کاهش مصرف سوخت
- کاهش ارتعاشات پیشرانه
- تمیزکاری قطعات پیشرانه
از وظایف روغن موتور است.
تعویض روغن چگونه به ماشین کمک می کند؟
تعویض منظم روغن برای سلامت موتور ضروری است، اما آیا تا به حال به این فکر کرده اید که چرا تعویض روغن اینقدر مهم است؟
روغن مدرن بسیار پیشرفته تر از گذشته است، به این معنی که دیگر لازم نیست روغن را هر 5000 کیلومتر عوض کنیم. نقش روغن با این حال تغییر چندانی نکرده است و همان وظایف را با کارایی بیشتری انجام می دهد. اگر روغن عوض نشود، دیگر خاصیت روان کاری آن از بین می رود و به حدی سفت و چسبنده می‌شود که در اصطلاح گفته می شود روغن موتورتبدیل به لجن شده است.
لجن موتور هنگام حرکت در اطراف موتور به قطعات موتور می چسبد و توانایی روغن را برای روانکاری و تمیز کردن کاهش می دهد. گرمای موتور باعث سخت شدن لجن موتور می شود که می تواند مشکلات عمده ای برای انژکتورهای سوخت، پیستون ها و سوپاپ ها ایجاد کند.
نادیده گرفتن لجن موتور می تواند وسیله نقلیه شما را در معرض آسیب شدید موتور قرار دهد و حذف آن نیاز به تخلیه روغن و شستشوی موتور دارد. ساده ترین راه برای جلوگیری از لجن موتور و کارکرد بهینه موتور، تعویض منظم روغن است.
انواع روغن موتور
روغن های موتور انواع و مارک های مختلفی دارند که قطعا در زمان انتخاب می توانند گیج کننده باشند. مارک های مختلف، مقادیر مختلف، وزن های مختلف و حتی انواع مختلفی از روغن موتور وجود دارد. اما چگونه مناسب ترین روغن موتور را انتخاب کرد؟
در واقع آنقدرها هم که به نظر می رسد سخت نیست. اگر به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید، متوجه می‌شوید که هر چند وقت یک‌بار باید آن را تعویض کنید و هر بار چه مقدار روغن باید در آن بریزید. اما اینکه از چه نوع روغنی استفاده کنید بسیار مهم است زیرا می تواند تأثیر بسیار مهمی بر سلامت موتور داشته باشد.
برای بررسی ویسکوزیته و تفاوت انواع روغن موتور میتوانید ویدیو زیر را مشاهده کنید.
روغن موتور معمولی
این روغن موتور از سایر روغن‌ها ارزان‌تر است و ابتدایی‌ترین معیارهای محافظت از موتور را رعایت می‌کند. پایه این روغن موتور از نفت خام است که پس از استخراج تصفیه می شود. افزودنی‌ها و فرآیندهای مختلفی برای بهبود ویسکوزیته (ضخامت) و ویژگی‌های محافظ موتور بر روی این روغن انجام می‌شود. این روغن بیشتر برای خودروهایی‌که موتور آنها طراحی ساده‌ای دارد یا برای آب‌بندی موتور خودروی صفر مناسب است. این روغن ها به دلیل مواد طبیعی، تصفیه کمتری انجام می دهند و همچنین درجه حفاظت پایین تری نسبت به انواع دیگر ارائه می دهند.
روغن موتور سنتتیک
روغن سنتتیک (Full Synthetic) بهترین نوع روغن‌های موتور از نظر ساختار شیمیایی است. تمام ناخالصی‌ها در فرآیند تولید این روغن حذف شده و ساختار شیمیایی روغن به گونه‌ای اصلاح می‌شود که بهترین روانکاری و بیشترین مقاومت را دارد. روغن‌های سنتتیک با توجه به تکنولوژی بالای ساخت مصرف سوخت خودرو را کاهش می‌دهند و کارایی بیشتری نسبت به سایر روغن موتورها دارند؛ البته هزینه آنها نیز نسبت به سایر انواع روغن‌ها بیشتر است. روغن‌های مصنوعی نیز عمر طولانی‌تری دارند، و در مقایسه با روغن‌های معمولی قبل از نیاز به تعویض، مدت زمان و مسافت بیشتری را طی می‌کنند.
روغن نیمه مصنوعی یا نیمه سنتتیک
روغن های نیمه مصنوعی نوعی روغن هیبریدی هستند که از مواد مصنوعی و طبیعی تولید می شوند. به عبارت دیگر، این روغن ها ترکیبی از روغن‌های معمولی و مصنوعی است که سعی می‌کند برخی از مزایای هر دو را در عین کاهش معایب آنها حفظ کند.
روغن های نیمه مصنوعی محافظت و عملکرد بهتری نسبت به یک روغن معمولی ارائه می دهند، عمر آنها کمی بیشتر از روغن های معمولی است، کمی گران‌تر از روغن‌های معمولی هستند، اما در مقایسه با روغن های تمام سنتتیک از کیفیت و عمر کمتری برخوردارند.
آیا به جای تعویض روغن می توان روغن اضافه کرد؟
این کار قابل انجام است اما فقط در شرایط اضطراری و زمانیکه سطح روغن موتور شما بسیار کم است و تا رسیدن به جایی برای تعویض روغن مسافت زیادی ندارید.
پیشنهاد میکنیم مقاله روشن کردن خودرو با هل دادن را نیز مطالعه نمایید.
وقتی روغن موتور قدیمی و تازه را ترکیب می کنید، روغن قدیمی فقط از بین نمی رود. درعوض، توانایی های روغن جدید و عملکرد آن را کاهش می یابد. رنگ روغن تیره می شود و با وجود کثیفی ها کماکان موتور عملکرد مناسبی نخواهد داشت.
همچنین اگر روغن موتور را تعویض نکرده باشید، فیلتر روغن نیز تعویض نمی‌شود، همین امر باعث می شود تمام رسوبات و کثیفی ها به داخل موتور راه یافته و با قطعات متحرک تماس پیدا می‌کنند. در نتیجه اضافه کردن روغن به جای تعویض روغن، به جای روغن کاری اجزای موتور، اصطکاک بیشتری با رسوبات و آلاینده ها ایجاد می کند و باعث آسیب به قسمت های داخلی موتور می شوند.
